بطور کلی روش های بسیار زیادی جهت افزایش راندمان یا بازدهی سیستم تهویه مطبوع وجود دارد. نکته هائز اهمیت در اجرای آنها , اهمیت بستر بهراه برداری و همچنین کارایی سیستم مورد نظر میباشد. بصورت مثال در تهویه مطبوع یک بیمارستان یا یک هتل با توجه به زیرساخت های گسترده تر و امکان صرف هزینه های بالاتر , امکان تغییرات گستره تری وجود دارد .حال ما در این مقاله به بررسی امکانات موجود جهت افزایش بهره وری سیستم تهویه مطبوع خانگی می پردازیم. توجه خود را به عملیاتی و عملی بودن روش های پیشنهادی معطوف مینماییم.
استفاده از سیستم تشخیص دمای محیط (ترموستات) مناسب و باکیفیت در کارکرد مناسب و بهینه سیستم تهویه مطبوع تاثیر بسیار دارد. البته مکان نمایی ترموستات و جانمایی آن در محیط نکته بسیار مهم دیگری می باشد که در مقاله بعدی در مورد آن نیر صحبت خواهیم کرد. در حقیقت تعیین دمای مناسب جهت آرامش در بهره وری سیستم تهویه مطبوع بسیار مهم و حیاطی می باشد. ممکن است ساکن یک ساختمان در تابستان در حالت خواب آنقدر دمای کار سیستم را پایین آورد که مجبور به استفاده از پتو ضخیم گردد یا در زمستان آنقدر دمای سیستم را بالا برد که مجبور به باز کردن پنجره ها شود. هردو این حالات نشان از عدم تنظیم سیستم تهویه مطبوع مطابق دمای آرامش بدن را دارد که نهایتاً سبب زیر بار رفتن بیشتر و زیاد سیستم تهویه مطبوع و پایین آمدن بازدهی آن گردد .
تمامی کانالها , لوله ها و سایر تجهیزات انتقال انرژی از بیرون به داخل و بالعکس سیستم تهویه مطبوع می بایست با عایق مناسب و با کیفیت از انتقال حرارت محافظت گردند. مثلاً در زمستان در حالی که محیط بیرون یخ زده نمیتوان انتظار جریان آب داغ مناسب از بیرون به داخل را داشت در حالی که بیشتر توان حرارتی با بیرون مبادله می گردد یا بلاعکس در تابستان. البته عایق کاری مناسب در فصل تابستان علاوه بر بالاتر رفتن بازدهی سیستم سبب جلوگیری از پدیده شبنم می شود. که چنانچه در یک سیستم تهویه مطبوع کانالها یا عایقها در ساختمان شبنم بزنند عملاً مشکل بسیار بزرگ و غیر قابل حلی ایجاد میشود که سبب از بین رفتن تمامی هزینه هاز کارفرما میشود.
استفاده از پنجره های دوجداره سبب کاهش انتقال حرارت و هدر رفتن انرژی سیستم تهویه مطبوع در ساختمان می گردد. در تابستان سبب کاهش شدید انتقال حرارت از بیرون به داخل و گرم شدن سطح داخل می گردد و در زمستان هم سبب کاهش انتقال حرارت از داخل به بیرون می گردد.
تعبیه سایبان جهت دستگاه بیرونی سیستم تهویه مطبوع , سبب افزایش توان و کاهش مطرف غیرقابل باور سیستم تهویه مطبوع می گردد که البته این مورد فقط در فصل گرما و تابستان کارایی دارد و در زمستان تاثیر چندانی ندارد . از طرفی ایجاد سایه بان سبب محافظت سیستم در مقابل باران و مخصوصاً تابش شدید اشعه آفتاب میگردد و در نهایت عمر سیستم را افزایش میدهد.
فیلترهای هوا , نقش اصلی را در ایجاد کیفیت مطلوب هوای خروجی در سیستم تهویه مطبوع دارد. استفاده از فیلتر مناسب به تنهایی ضامن کیفیت هوا نمی باشد . نکته مهم تر آن است که بدانیم به دلیل ذرات گرد و غبار و همچنین آلودگی در محیط این فیلترها پس از مدتی اشباع شده و هوا به درستی از آنها عبور نخواهد کرد و موتور دستگاه مجبور به ایجاد فشار بیشتر و عبور جریان برق بیشتر از موتور دستگاه خواهد بود . نتیجه امکان سوختن موتور و کیفیت بسیار پایین هوای خروجی به علت عبور از روی حجم اشباع گرد و غبار و آلودگی روی فیلتر و همچنین پایین آمدن حجم هوای خروجی از سیستم می گردد.
به دلیل عدم آگاهی ساکنین خانه از زیرساخت های تهویه مطبوع یک منظل مسکونی , گاهاً به دلایل خاصی مسیر دهش یا مکش یک دستگاه داخلی سیستم تهویه مطبوع مسدود می گردد. مثلاً اضافه شدن یک کمد جلو دهش هوای یا کاغذ دیواری روی مسیر مکش هوا یا ….. که ممکن است در نگاه اول بعید و غیر ممکن به نظر آیند ولی در عمل مشکل هر روزه خدمات پس از فروش شرکت های تهویه مطبوع می باشد. همیشه از باز بودن مسیر مکش و دهش تجهیزات مطمن شوید. و اطمینان حاصل کنید که هیچ چیزی جلو پرتاب یا مکش هوا را مسدود نمیکند.
کلیه دستگاه ها و سیستم های تهویه مطبوع نیاز به سرویسها و نگهداری های مداوم سالیانه دارند. در مورد سیستم های تهویه مطبوع خانگی کوچک که بصورت مجزا هستند توصیه می گردد حداقل هر سه ماه یکبار سیستم توسط افراد آموزش دیده بررسی و اقدامات لازم جهت بهبود شرایط کارکرد ایجاد گردد. متاسفانه فرهنگ بسیار غلط تعمیرات همه چیز توسط یک نفر در خانه که غالب اوقات مرد خانه می باشد در جامعه ما رواج دارد , باید دانست و درک کرد یک سیستم تهویه مطبوع متاثر از پارامرتها و شرایط بسیار گوناگونی است و فقط و فقط باید توسط افراد آموزش دیده بررسی و بازدید گردد. حتی کولرهای آبی نیز باید توسط تکنسین مورد بازدید شش ماهه قرار گیرد تا از صحت کارکرد آن مطمن شوید.
تنها عامل ایجاد بو و چربی معلق در هوا و همچنین ایجاد گرمای زیاد در یک خانه مسکونی , آشپزخانه می باشد. استفاده از هودهایی با فشار استاتیکی مناسب یا بهتر از آن استفاده از اگزاست فن های مرکزی با فشار استاتیک مناسب جهت کاهش حرارت و همچنین آلودگی بو و ذرات معلق چربی در هوا بسیار توصیه می گردد . همچنین مانند سایز تجهیزات تهویه مطبوع بررسی هفتگی فیلترهای هودهای خانگی جهت بهبود کارکرد آنها و همچنین بهبود هوای خانه بسیار توصیه می گردد.
وقتی در مورد اندازه و بزرگی سیستم صحبت می شود (تن تبرید TR, BTU/hr و یا KW) منظور ظرفیت خنک کنندگی سیستم می باشد و برای این کار نیاز به توان الکتریکی خواهیم داشت.به خاطر داشته باشید توان الکتریکی مصرفی بر مبنای KW کمتر از سرمایش تولید شونده توسط سیستم بر حسب KW خواهد بود.
در ایالت متحده وزارت نیروو انرژی معیارهایی را برای حداقل عملکرد و راندمان سیستم های تهویه مطبوع مرکزی و پمپهای حرارتی تعیین کرده است و در این مقاله به بررسی آنها می پردازیم.
ضریب عملکرد (Coefficient of Performance)
COP مقدار انرژی ورودی به سیستم در مقایسه با میزان توان و تولید انرژی آن سیستم است.
پس COP نماد کارایی سیستم است و هرچه عددی بزرگتر باشد سیستم عملکرد بالاتری خواهد داشت.
همچنین COP همانطور که مشخص است عددی بدون بعد است و خیلی سریع قابل اندازه گیری است.یک بخاری برقی ساده را در نظر بگیرید , تقریبا تمامی انرژی الکتریکی به گرما تبدیل می شود و در خروجی انرژی خروجی غیر خالص نخواهیم داشت بنابراین COP آن برابر یک می باشد.مسئله مهم این است که COP را میتوان برای هر سیستمی استفاده کرد و فقط مختص سیستمهای گرمایی و سرمایی نیست.
