فن صنعتی به ماشینی گفته می شود که عملکرد اصلی آن تأمین و تطبیق جریان زیادی از هوا یا گاز در فرآیندهای مختلف بسیاری از صنایع می باشد. این امر با چرخش تعدادی تیغۀ متصل به توپی و شافت و هدایت آن توسط موتور حاصل می شود. میزان جریان این فن ها با توجه به کاربرد آنها متفاوت است. فن های صنعتی در دو نوع فن های گریز از مرکز و محوری یا آکسیال طراحی و ساخت می شوند. که در ادامه به بررسی ان ها پرداخته می شود. تفاوتی بین فن سانتریفیوژ و فن اکسیال وجود دارد که موجب میشود هر کدام از این فن ها برای کار خاصی کاربرد داشته باشد.
بیشتر مردم تفاوت و کاربرد بین این دو فن را نمی دانند به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله به تفاوت فن سانتریفیوژ و اکسیال بپردازیم.
اینکه کدام یک بهتر است تفاوت بین فن آکسیال (فن محوری) و فن سانتریفیوژ (گریز از مرکز)؛ پرسشی است که بارهای بار توسط افراد مختلف طرح‌شده و همه پرسشگران انتظار رسیدن به یک پاسخ ثابت و روتین را دارند. اما مسئله اصلی این است که اساساً پاسخ این پرسش به هیچ عنوان ثابت نبوده و قرار نیست که در هر شرایطی، واحد و یکسان باشد. به بیانی دیگر پاسخ این پرسش وابسته به موقعیت و شرایط است. بهتر است در برابر این پرسش که فن آکسیال بهتر است یا فن سانتریفیوژ، در پاسخ بپرسیم که تحت چه شرایطی و برای چه منظوری؟ بدیهی است که در قالب یک یادداشت امکان پاسخ دادن به این پرسش در تمام شرایط و برای تمام کاربران وجود ندارد.
یک فن محوری یا همان ( هواكش آكسيال صنعتی )، نوعی از فن صنعتی است که در آن هوای استخراج‌شده (مکش‌شده) توسط پره‌های متصل به محور(شفت)، مجبور به حرکت در راستای محور می‌شوند. به بیانی دیگر راستای پره‌ها هم بر راستای محور اصلی عمود است، هم بر راستای کوران هوا. این در حالی است که فن گریز از مرکز یا همان (Centrifugal Fan)، بدون در نظر گرفتن راستای خاصی، هوا را از یک ناحیه خاص مکش کرده و با زاویه معینی نسبت به آن، خارج می‌کند. مکش و دمش هوا در این نوع فن با استفاده از نیروی گریز از مرکز انجام میشود؛ به طور خلاصه هوا مکیده شده، چرخانده میشود و با همان نیروی چرخش به کانال مدنظر هدایت میشود. تا به این مرحله تفاوت ساختاری فن محوری و فن سانتریفیوژ را احتمالاً درک کرده باشید. با نگاهی به تصاویر و تطبیق آنها با توضیحات به طور قطع به نگرش شفافی از این دو نوع فن صنعتی می‌رسید.
ابتدا باید بررسی کنیم که قصد نصب فن صنعتی در یک شرایط کانال کشی شده را دارد یا خیر. برای مقاصدی که در آن از کانال کشی استفاده نمی‌شود، استفاده از فن آکسیال یک آپشن بهتر است. این نوع فن صنعتی می‌تواند حجم بالایی از هوا را به سادگی در برابر یک فشار کار بسیار ناچیز، جابجا کند. این در حالی است که مثلاً یک فن سانتریفیوژ خمیده به جلو، ممکن است در مجموع بدون کانال کشی، اصلاً کاربردی نباشد.
هرچند بررسی علت این موضوع مستلزم توضیحات مفصل است اما صرفاً به عنوان یک مثال، پذیرای آن باشید. اما در صورتی که قرار است فن صنعتی شما در ارتباط با یک سیستم کانال کشی به کار گرفته شود، مشخصاً استفاده از فن سانتریفیوژ الزامی است. دقت داشته باشید که در سیستم‌های کانال کشی شده بخاطر ماهیت خاص آیرودینامیکی و جریان سیال گاز یک فشار مقاوم در پیشگاه فن ایجاد میشود که غلبه بر آن توسط فن سانتریفیوژ متناسب، ممکن است. البته مجموعه علل دیگر نیزی برای برتری فن سانتریفیوژ در ارتباط با سیستم‌های کانال کشی شده وجود دارد که پرداختن به همه آنها در دایره اهداف متن نیست.
فن محوری از نظر عملکردی و با در نظر داشتن ویژگی‌های ساختاری، در برخی از محیط‌ها توانایی جایگزینی فن سانتریفیوژ را داشته و عکس این موضوع نیز صادق است؛ به بیانی دیگر یک طراح، یک مجری و یک کارفرما، ممکن است بسته به مختصات عملکردی متفاوتی، استفاده یکی از این دو فن صنعتی را در اولویت قرار دهد. پیش از ورود به بررسی جزئی و تفصیلی باید خاطر نشان کرد که در اغلب مواقع، علت انتخاب فن محوری به جای فن گریز از مرکز، کارکرد آن در سرعت‌های بالاتر و با ابعاد کوچکتر است. اما اگر قصد بررسی تفصیلی تفاوت فن محوری و فن گریز از مرکز را داشته باشیم، باید به نکات زیر اشاره کرد. دقت داشته باشید که با فرض برابری جریان و فشار هوا در دو نمونه، این موارد صادق هستند؛ به بیانی دیگر در شرایط برابر.
بخاطر کم فشار بودن هوای خروجی و در عین حال بالا بودن حجم آن، استفاده از فن آکسیال برای کاربردهای عمومی، آپشن بهتری است. به عنوان مثال فن آکسیال برای انتقال ملایم هوا از یک ناحیه به ناحیه دیگر، خنک سازی محدود هوا و خنک سازی غیر صنعتی در مساحت‌های بالا مناسب هستند. جالب است که با دقت در فن کیس رایانه‌ها، متوجه می‌شوید از فن آکسیال استفاده میشود و اتفاقاً این همان کاربرد آن در خنک سازی محدود هواست. دقیقاً بر همین مبناست که از فن آکسیال برای مقاصدی مانند اگزاست فن‌ها استفاده میشود. پس در یک جمع‌بندی خلاصه و نکته وار، برای انتخاب و استفاده از فن آکسیال باید این نکات را در نظر داشت.
فن سانتریفیوژ اصل برتری خود را در ایجاد فشار بیشتر نشان داده و همین برگ برنده این نوع از فن است؛ با مرور متن متوجه خواهید شد که اساساً به همین علت برای محیط های کانال کشی شده پیشنهاد میشود. البته همین فشار تولیدی بالا، فن سانتریفیوژ را به انتخاب ایده‌آلی برای سیستم‌های خشک کن و تهویه صنعتی تبدیل کرده است. حتی در وسیله‌ای مانند سشوار نیز با در نظر داشتن نیاز به فشار بیشتر در برابر حجم کمتر هوا، معمولاً از این ساختار استفاده میشود. همچنین با در نظر داشتن محاط بودن قطعات متحرک در فن سانتریفیوژ، شما می‌توانید از این نوع فن صنعتی برای ساختارهای فیلتراسیون و تصفیه آلودگی هوا استفاده کنید. این ویژگی خاص باعث شده تا فن سانتریفیوژ برای مقاصد (HVAC) یا همان گرمایش، سرمایش و تهویه هوا به کار گرفته شود.
1256
very good